Programma Najaarssymposium 16 november 2024
Het najaar staat voor de deur. Naast herfstkleuren en regen betekent dat ook dat het najaarssymposium van het Ida Gerhardtgenootschap voor de deur staat. Ook dit jaar zijn we erin geslaagd om weer een mooi programma met bijzondere sprekers samen te stellen. We verheugen ons erover dat de Centrumkerk te Bilthoven ons weer ontvangt.
Aanmelden
U kunt zich aanmelden door een e-mail te sturen. Dat gaat heel gemakkelijk door op deze link te klikken. U wordt dan automatisch doorgestuurd naar uw mailprogramma. Deelname aan het symposium kost EUR 12,50 voor donateurs en EUR 15,00 voor niet-donateurs. U krijgt bij bevestiging een betaallink toegestuurd. Maar u kunt ook contant betalen op 16 november.
Programma
12.30 – 13.00: Inloop en koffie en thee
13.00 – 13.15: Welkom en informatie over het gedenkteken voor Ida in Bilthoven: het ontwerp en de voortgang.13.15 – 13.55: Elly Kamp: “Briefwisseling Ida Gerhardt en Bordewijk”. Inclusief nagesprek.
13.55 – 14.00: Poëzie Hardop: een werker (=leerling) van De Werkplaats leest zijn favoriete gedicht voor en licht zijn keuze toe.14.00 – 14.55: Geertjan de Vugt: “‘Toen je nog zo’n wicht was, zonder iets'”. Inclusief nagesprek.
14.55 – 15.10: Pauze en koffie en thee en tijd voor boekentafel van de Bilthovense Boekhandel in de kerk15.10 – 15.25: Muzikaal intermezzo: vioolspel van Vera en voordracht van Marijn Backer.
15.25 – 16.10: Yentl van Stokkum: Yentl en Ida. Inclusief nagespek.16.10 – 16.15: Poëzie Hardop: een andere werker van De Werkplaats!
16.15 – 16.45: Borrel en napratenElly Kamp heeft een mooie dubbelbiografie over F. Bordewijk en zijn vrouw Johanna geschreven: Ferdinand en Johanna: dubbelbiografie van schrijver F.Bordewijk en componiste J.Bordewijk-Roepman (Wereldbibliotheek 2016). Bestuursleden van het Bordewijkgenootschap hebben het geluk gehad op een veiling twee brieven van Bordewijk aan Ida Gerhardt uit 1964 te kunnen kopen. Deze brieven waren niet beschikbaar toen Elly de dubbelbiografie schreef. Elly gaat op de inhoud van de brieven in en schetst een beeld van die tijd.
Geertjan de Vugt is biograaf van de dichter Hans Faverey, die in 1990 de Constantijn Huygensprijs kreeg voor zijn hele oeuvre. Faverey bezat Gerhardts bundel De ravenveer. Geertjan stelt zich de vraag: wat trof Faverey in Gerhardt? Geertjan de Vugt is schrijver en literair journalist voor de Volkskrant en het Feuilleton van de Süddeutsche Zeitung. Daarvoor was hij acht jaar lang Coördinator Wetenschap & Kunst bij de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). De Vugt promoveerde in 2015 cum laude op een proefschrift over politiek dandyisme. Hij was als onderzoeker verbonden aan Princeton University, University of Wisconsin en het Internationales Forschungszentrum Kulturwissenschaft in Wenen. In 2022 publiceerde hij Fonkelrozen,een essaybundel over vingerafdrukken (Van Oorschot) en de zoektocht naar persoonlijke identiteit.
Yentl van Stokkum is dichter, toneelschrijver en performer. Voor haar bijdrage aan het symposium is ze in het werk van Gerhardt gedoken om te kijken wat haar trof. In haar lezing reageert ze met haar eigen poëzie op die van Gerhardt. Yentl schreef twee dichtbundels die goed werden ontvangen: voor Ik zeg Emily (2021) ontving ze het C.C.S. Crone Stipendium. Haar meest recente werk is Winterbloeiers (2023). Yentl treedt ook veel op, o.a. op Lowlands and Poetry International en op 5 oktober aanstaande tijdens de Nacht van de Poëzie. Yentl is ook redacteur van literair tijdschrift De Revisor.
_________________________________________________________________________________________________________________
Programma
12.45 – 13.15: Inloop en koffie en thee
13.15 – 13.45: Welkom en Mededelingen
– nieuw bestuurslid stelt zich voor
– plannen archivering;
– overleg met andere genootschappen;
– voortgang gedenkteken in Bilthoven: stap gezet
13.45 – 14.30: Astrid Lampe: “Ida Gerhardt en het verschrikkelijke kind”
14.30 – 14.40: Nagesprek met haar over de inhoud.
14.40 – 14.45: Poëzie Hardop: een donateur leest zijn favoriete gedicht voor en licht zijn keuze toe.
14.45 – 15.15: Pauze en koffie en thee en tijd voor boekentafel van de Bilthovense Boekhandel in de kerk
15.15 – 16.00: Maria Barnas: “Tweespraak”.
16.00 – 16.10: Nagesprek met haar over de inhoud.
16.10 – 16.15: Poëzie Hardop: een gymnasiumleerling doet hetzelfde…!!
16.15 – 16.45: Borrel en napraten
Astrid Lampe heeft een reeks dichtbundels het licht doen zien. Met Spuit je ralkleur heeft zij de Ida Gerhardt Poëzieprijs gekregen. Op haar website staat deze passage over haar poëzie: “Majeure poëzie die in het oog springt. Mild naar tradities. Wars van conventies.” Naast dichten zijn acteren, regisseren en doceren haar professionele bezigheden. Op de Gerrit Rietveld Academie hebben studenten van de afdeling “Beeld en Taal” met haar rijke talent kennis gemaakt.
Maria Barnas is dichter en beeldend kunstenaar en poëziemedewerker van de NRC. Haar op taal gebaseerde werk krijgt vorm in gedichten, essays, geluidswerken, films en installaties. Barnas ziet taal niet alleen als een instrument en materiaal, maar ook als domein van machtsstructuren die geanalyseerd en beantwoord moeten worden, met alle nodige vragen en aarzelingen. Haar artikelen in de NRC zijn van dat gehalte dat je in het pre-digitale tijdperk zou hebben gedacht: “Even uitknippen en in een speciaal mapje doen. Moet ik nog eens lezen!” Zij is ook redacteur van het literaire tijdschrift “De Gids”. Haar zijn de C. Buddingh’ prijs, J.C. Bloemprijs en de Anna Bijns prijs toegekend voor haar poëzie! Als u meer over haar vele werk wil weten, kunt u een goede beschrijving vinden via Google.
—————————————————————————————————————-
Symposium 2022
In deze zomer is er een vloed aan prachtige dagen. En je zou al bijna vergeten dat er een herfst en een winter komen, de maanden oktober en november en verder.
Er is in die killere tijd een evenement waarnaar u kunt uitkijken als een bron van mentale warmte: het symposium van ons Genootschap. Het zal plaatsvinden op
zaterdagmiddag 5 november 2022. De locatie is weer de Centrumkerk in Bilthoven. Het programma is als volgt:
12.30 – 13.10 uur: inloop en bezoek van het boekenstalletje van de Bilthovense Boekhandel.
13.15 – 13.20 uur: welkomstwoord
13.20 – 13.35 uur: informatie over de voortgang van het oprichten van een gedenkteken voor Ida Gerhardt in Bilthoven; door Jos Heuer (ex-conrector van de school Werkplaats Kindergemeenschap waar Ida ooit klassieke talen doceerde en de
gymnasiumafdeling oprichtte).
13.35 – 14.35 uur: lezing door dichter en beeldend kunstenaar Iris Le Rütte.
Zij zal op die samenvloeiing ingaan, de inspiratie die Gerhardt haar bood, toelichten, haar eigen poëzie voordragen en met eigen beelden via powerpoint ‘verhelderen’. Zie haar website www.irislerutte.nl
Zij schreef zelf over haar bijdrage:
“In het mooie werk van Ida Gerhardt is het levensgevoel herkenbaar dat raakt aan de verwondering, het verlies en de troost. Zij schrijft heel beeldend, en weet een landschap, de mens, of slechts een gebaar voor de ogen van de lezer op te roepen, soms zelfs alsof je naar een bewegend schilderij kijkt.
Meer dan sommige andere dichters roept zij een visuele voorstelling op en schildert als het ware met woorden, waardoor het ook voor mij als beeldend kunstenaar, heel inspirerend is.
Ik zou graag wat meer vertellen over mijn werk als beeldend kunstenaar en dichter, met haar werk als uitgangspunt”.
14.35 – 15.10 uur: lezing door classicus Gert Knepper, lezing getiteld: “773 Kaart met gedicht, van C.W. Vollgraff, z.j. In het Grieks.1 stuk.”
Met die aanduiding verwijst het Erfgoed Centrum Zutphen in zijn Ida Gerhardt Collectie naar een geheimzinnig document. Want: welke reden had die ‘C.W. Vollgraff’ om de dichteres een gedicht te sturen, en dan nog wel in het Grieks? Welk Grieks gedicht was dat dan? En wie was die Vollgraff eigenlijk, wat had hij met Gerhardt te maken, en waarom en wanneer vond hij het nodig haar een kaart te sturen? En, niet onbelangrijk: wat deed Ida met die kaart? Een verslag van een speurtocht naar de herkomst van een van de ‘overige bewaard gebleven bescheiden’ uit de Gerhardt Collectie.
15.10 – 15.40 uur: pauze
15.40 – 16.30 uur: een novum, een duo-lezing van Nienke Vos (universitair docent oudchristelijk Grieks en Latijn) en Ingrid Groenendijk (werkzaam als gz-psycholoog/psychoanalytisch psychotherapeut)
“‘k moest dwalen, ‘k moest dwalen’. Ervaringen van geloofsverlating en ontheemding in levensverhalen en in de poëzie van Ida Gerhardt.” (Nienke heeft twee jaar geleden al eens een mooie lezing voor het Genootschap gehouden)
16.30 – 17 uur: Borrel, het onderdeel dat vorig jaar werd gemist.
Toegang en aanmelding: € 10 voor donateurs en € 15 voor niet-donateurs.
U kunt zich aanmelden door een e-mail te sturen aan secretariaat@idagerhardtgenootschap.nl.
Na het online symposium van 2020 zijn we heel blij weer een fysieke bijeenkomst te kunnen organiseren. De bijeenkomst vindt plaats op de locatie waar we eigenlijk een jaar eerder hadden willen samenkomen: de Centrumkerk in Gerhardts geliefde Bilthoven.
We hebben een afwisselend programma voor u samengesteld: inleiding, lezing, liederenrecital
(wereldpremière!), poëzie van en door de gerenommeerde dichteres Hester Knibbe.
Hieronder vindt u nadere informatie, gevolgd door toelichtingen bij het programma.
Programma Symposium
12.30 – 13.10: Inloop en inschrijving (koffie en thee).
13.15 – 13.20: Kort welkomstwoord door Mieke Koenen.
13.20 – 13.35: “De Protestantse Gemeente in Bilthoven”, door Klaas Kuiken.
13.40 – 14.30: “Davids Psalmen en Ida’s lier. Heilige teksten vertalen”, door Dick Wursten: lezing.
14.40 – 15.10: Concert: getoonzette gedichten van Ida Gerhardt.
15.10 – 15.40: Pauze met koffie en thee.
15.40 – 16.30: Hester Knibbe, “De tijden waren niet gescheiden”.
16.30 – 16.35: Afsluiting.
Locatie: Centrumkerk, Julianalaan 42, 3722 GR Bilthoven. Op loopafstand van het NS-station (10
min.). Dichtbij, in winkelcentrum de Kwinkelier, is een parkeergarage waar u gratis kunt parkeren.
Toegang en aanmelding: € 10 voor donateurs en € 15 voor niet-donateurs.
U kunt zich aanmelden door een e-mail te sturen aan secretariaat@idagerhardtgenootschap.nl
Inleiding, Klaas Kuiken
Welke band heeft Ida Gerhardt met de locatie van ons symposium? Klaas Kuiken geeft een korte inkijk in de geschiedenis van de Centrumkerk. Daarin komt ook Ida’s relatie met de gemeente ter sprake. Klaas Kuiken is jurist. Hij heeft een algemene interesse in poëzie maar een fascinatie voor Ida Gerhardt.
Lezing, Dick Wursten
De lezing wordt verzorgd door de bekende historicus en theoloog Dick Wursten uit Antwerpen. Hij zal ingaan op een aantal typische problemen en uitdagingen waarmee elke vertaler wordt geconfronteerd die zich waagt aan de Hebreeuwse poëzie van het Boek der Psalmen. Hierdoor komt het vertaalproject van Ida Gerhardt en Marie van der Zeyde – en de keuzes die zij gemaakt hebben – in een brede cultuur-historische context te staan.
Muziek, Rosasharn, Michael Wilmering en Daan Boertien
Rosasharn (Roos van der Burg) heeft een zestal gedichten van Gerhardt op muziek gezet. Deze composities worden voor het eerst ten gehore gebracht; u maakt dus een première mee. – De uitvoerenden van de Gerhardt-liederen zijn: Michael Wilmering (bariton) en Daan Boertien (piano), beiden musici van grote faam. De eerste heeft veel rollen gezongen bij de Nederlandse Opera en tal van liederenrecitals uitgevoerd, o.a. op het Internationaal Liedfestival in Zeist. Daan Boertien heeft zich gespecialiseerd in liedbegeleiding. Hij geeft concerten met verschillende zangers in binnen- en buitenland, maar ook soloconcerten. Boertien won vele prijzen, waaronder in 2020 de Berenbergprijs met een winnaarsconcert in de Elbphilharmonie in Hamburg.
Rosasharn begon eind jaren ’90 met componeren. Tot haar werk behoort bijvoorbeeld de cyclus ‘Lange Wandeling’: twaalf liederen op haar eigen gedichten, uitgevoerd in de Woudkapel te Bilthoven.
Poëzie, Hester Knibbe
“De tijden waren niet gescheiden”. Over het aspect van tijdloosheid in haar eigen gedichten en die van Gerhardt. De poëzie van Hester Knibbe werd onder meer bekroond met VSB Poëzieprijs, Gedichtendagprijs, A. Roland Holst Penning-Stipendium. Evenals Gerhardt verwerkt Knibbe aspecten uit de klassieke cultuur in haar poëzie en geeft die een nieuwe inspiratie. In de verzamelbundel Oogsteen. Een keuze uit de gedichten van 1982 – 2016 zijn veel gedichten met klassieke associaties te vinden. Knibbes meest recente uitgave is Inzake dit huis. In ‘Klein Dier’ staat een fascinerende beginregel: “Ik heb een lief die mij tussen de regels spelt”, en iets verderop: “Als we zwijgen wil dat geen stom zwijgen zijn als/ tussen de regels een zin/ wegvalt zoeken we net zo lang/in de uithoeken van armen en benen tot/ een triomfantelijk wederzijds aha!/ weer verbond doet ontstaan tussen het wel en niet geschrevene.
Symposium 2020
Hieronder vindt u de beelden van het symposium van 2020
Op zaterdag 31 oktober vond op het Comenius College in Hilversum de najaarsbijeenkomst plaats. Helaas was dat in een heel klein comité. Oorspronkelijk zouden Maaike Meijer, Ellen Deckwitz en Tugba Altin in de Centrumkerk in Bilthoven hun voordrachten hebben gehouden. Gelukkig waren deze voortreffelijke sprekers bereid om hun voordrachten te laten filmen, zodat we die toch aan de donateurs en alle andere poeziëliefhebbers beschikbaar kunnen stellen.
Maaike Meijer
De eerste voordracht is van em. prof. dr. Maaike Meijer, onder meer bekend als biografe van M. Vasalis. De titel van haar lezing is: ‘Ek mis myself steeds minder’. Verbeeldingen van ouderdom bij Eijbers, Vasalis en Gerhardt.
Ida Gerhardt schreef prachtige gedicten over de hoge ouderdom. Zij verbeeldt die eerder als een begin dan als een einde, eerder als een vreugde dan als een tijd van treurnis en pijn, eerder als een openbaring dan als een verlies van alle schoonheid en wijsheid. De naderende dood werkt bij Gerhardt soms als een opmerkelijke verjongingskuur. Het levenseinde als gelukkig zelfverlies: die beelden en die ideeën treft men niet alleen aan bij Gerhardt, maar ook bij Elisabeth Eybers en M. Vasalis. In deze lezing worden deze beelden nader onderzocht.
Ellen Deckwitz
Ellen Deckwitz is dichter. Haar laatste bundel Hogere natuurkunde (2019) werd genomineerd voor de Herman de Coninkprijs en De Grote Poëzieprijs en bekroond met de E. du Perronprijs. Daarnaast schrijft ze ook over poëzie. Voor de NRC schreef ze een reeks colums ‘Dichten met Deckwitz’ over het lezen en interpreteren van poëzie, gebundeld in Olijven moet je leren lezen (2016). Onlangs verscheen van haar hand Dit gaat niet over grasmaaien (2020).
In haar lezing gaat Deckwitz in op haar relatie tot de gedichten van Gerhardt en de zeggingskracht van poëzie (onder voor haar neefjes en nichtjes).
Tugba Altin
Tugba Altin is Masterstudente Griekse en Latijnse Taal en Cultuur aan ACASA, Amsterdam Centre for Ancient Studies, waarin de Oudheidopleidingen van de VU en de UvA verenigd zijn. Tugba’s interesse gaat uit naar de receptie van de klassieke oudheid in moderne poëzie. In het voorjaar van 2020 volgde zij een Mastercollege over klassieke receptie. Daar verzorgde zij een voortreffelijk referaat met bijbehorend paper. In het kader van dit college besprak zij Gerhardts Achilles met Xanthos (uit: De slechtvalk). Voor het Ida Gerhardtsymposium is Tugba gevraagd om het gedicht opnieuw te bespreken en te voorzien van klassieke achtergronden en haar eigen interpretatie.
Het gedicht Achilles met Xanthos is in de video gemonteerd. Daarnaast biedt Tugba een hand-out en PowerPoint presentatie aan waarmee u het gedicht nóg verder kunt verkennen. De hand-out en presentatie zijn hieronder te downloaden.
Download hand-out
Download PowerPoint presentatie
https://youtu.be/uphqALsNgg4